Menu
Dzisiaj jest: 28 Marzec 2024    |    Imieniny obchodzą: Aniela, Sykstus, Joanna

stokrotka2

Bukowscy z Izdebek

Bukowscy z Izdebek

       W południowo-wschodniej Polsce, na Pogórzu Dynowskim, w gminie Nozdrzec, w powiecie brzozowskim leży wieś Izdebki. O początkach wsi Izdebki nie ma pewnych wiadomości – jak pisze Lucjan Czech w publikacji „Izdebki. Zarys dziejów wsi”, bowiem nie zachował się akt lokacyjny. Według kronikarza ks. Jana Reichela założycielem wsi był jednowioskowy rycerz z ziemi sieradzkiej zwany Izdebskim lub Izbickim. Otrzymał te ziemie od króla Kazimierza Wielkiego i założył osadę, którą przezywano „Izbica”. Było to prawdopodobnie w połowie XIV wieku.

     Izbiccy z Izbicy istnieją w Izdebkach w pierwszej połowie XV wieku i pieczętują się herbem „Prawdzic”.

     Kolejnymi właścicielami Izdebek byli m.in.: rycerz Maciej Miroszowski herbu „Kościesza”, Małgorzata (wdowa po Goligyanie) Mościcowa, Wilam Czeszykowicz i ponownie Małgorzata z Dynowa (wdowa po Mościcu). Była to potężna pani, krewna Kmitów – najpotężniejszego rodu Ziemi Sanockiej. Po niej odziedziczył dobra syn Stanisław z Dynowa Denowski. Kolejnymi właścicielami Izdebek byli Mikołaj i Piotr Rzeszowscy, Jan Amor, Piotr i Hieronim Wapowscy.

       Synem Piotra Wapowskiego cześnika sanockiego i Beaty z Tęczyna był Andrzej, podkomorzy sanocki, ożeniony z Katarzyną Maciejowską, fundatorką kościoła w Izdebkach w 1593 roku. Kościół ten przerobiony został w XVIII wieku przez Katarzynę Wapowską. Po śmierci Katarzyny Wapowskiej dobra dynowskie, w skład których wchodziły Izdebki przeszły na jej syna Stanisława, kasztelana przemyskiego, który ożeniony był z Katarzyną Kostszanką, kasztelanką biecką. Po Stanisławie dziedziczył syn Mikołaj, który aby spłacić brata i siostrę sprzedał Izdebki w 1645 r. Hieronimowi Orzechowskiemu. Aż do roku 1750 wieś była własnością Orzechowskich.

       Około 1750 roku nabył Izdebki od Jana i Adama braci Orzechowskich, Mikołaj Bukowski ożeniony z Magdaleną Morską. Bukowscy pochodzili z rodu Jerzego Czeszyka z Bukowa herbu „Ossorja”. Jego ojcem był Jerzy Bukowski z Bukowa, który był łowczym sanockim i kasztelanem sanockim od 1752 do 1757. Jego brat Józef był chorążym sanockim, właścicielem Nowotańca. W 1733 r. był elektorem Stanisława Leszczyńskiego z województwa ruskiego oraz konsyliarzem konfederacji dzikowskiej w 1734 r. i posłem Ziemi Sanockiej na Sejm 1740 r.

         Za panowania Augusta III Jerzy Bukowski ożenił się z Jadwigą Odrzywolską. Miał 3 córki oraz 3 synów: Antoniego – stolnika sanockiego, ożenionego z Anną Glinką, córką posła Mikołaja Glinki. Drugim synem był Michał stolnik i podkomorzy sanocki, a trzecim Franciszek, stolnik sanocki i poseł (1764). Dwaj młodsi synowie otrzymali od cesarza Józefa II hrabiowski tytuł austriacki.

                   Michał Bukowski był w I Rzeczypospolitej gorliwym stronnikiem Familii Czartoryskich, kawalerem Orderu św. Stanisława w 1774 r., oponentem konfederacji barskiej. Mocno ubolewał też nad zaborem Galicji. Wszystko to nie przeszkodziło mu jednak ubiegać się o galicyjski tytuł hrabiowski. Miał 2 synów – Jerzego Jana Nepomucena ur. w 1771 i Ignacego Antoniego Józefa ur. w 1802 r. Z kolei Franciszek – syn Jerzego miał syna Karola, który był dziedzicem Iskrzyni i Haczowa. Ten z kolei miał synów Edwarda i Bonawenturę Wincentego, który był dziedzicem Izdebek, a zmarł w 1878 r.      

     Pod koniec XIX wieku we wsi były trzy folwarki, których właścicielkami były: Maria z Bukowskich Miączyńska, Henryka z Bukowskich Zakliczyna i Zofia Bukowska. W posiadaniu tego rodu Izdebki były do 1927 r.

       Dwór w XIX wieku był własnością Bukowskich, a następnie Potockich. Wzniesiony został w II połowie XIX wieku.

       W 1927 r. Henryka z Bukowskich Zakliczyna przekazała dobra Izdebskie swojej wnuczce Annie z Mycielskich, sama pozostała jeszcze rok w Izdebkach, a następnie wyjechała na stałe do Krakowa.

         Izdebskie dobra były własnością Anny i jej kolejnych mężów - Dymitra Gorayskiego (zmarł w 1931 r.) i Ignacego Potockiego. Od przeprowadzki Anny i Ignacego Potockiego do Rymanowa dobra Izdebskie dzierżawione były przez ich wcześniejszego zarządcę Romana Bobowskiego, który w czerwcu 1944 r. został w Izdebkach zamordowany.

         Po zakończeniu II wojny światowej izdebski dwór, ziemia i las do niego należące został upaństwowiony. Dwór do 1991 r. pełnił funkcję porodówki ZOZ z Brzozowa. Mieścił się w nim Wiejski Ośrodek Zdrowia.

           W 1991 r. Urząd Wojewódzki w Krośnie przekazał całą nieruchomość Zarządowi Gminy Nozdrzec. Po przeprowadzeniu kapitalnego remontu od 21 stycznia 2003 r. dwór jest siedzibą Środowiskowego Domu Samopomocy. W 2004 r. otrzymał imię „Anna”, od imienia ostatniej właścicielki Anny Potockiej.

           Anna Potocka dożyła 89 lat, zmarła po wylewie w 1993 roku. Spoczęła w grobowcu rodzinnym Potockich w Rymanowie. Rok po jej śmierci zmarł Ignacy Potocki. Po śmierci matki, dzieci postanowiły nie dążyć do odzyskania dworu, ale przeznaczyć go dla społeczeństwa na dom opieki nad osobami niepełnosprawnymi.

                                                                                                                                                          Halina Kościńska

                                                                                        

Ostatnio zmienianyczwartek, 17 maj 2018 14:48
Powrót na górę

Gmina Brzozów

  • Brzozów
  • Górki
  • Grabownica Starzeńska
  • Humniska
  • Przysietnica
  • Stara Wieś
  • Turze Pole
  • Zmiennica
  •  

Gmina Domaradz

  • Domaradz 
  • Barycz
  • Golcowa

Gmina Dydnia

  • Dydnia
  • Grabówka
  • Hroszówka
  • Jabłonka
  • Jabłonica Ruska
  • Końskie
  • Krzemienna
  • Krzywe
  • Niebocko
  • Niewistka
  • Obarzym
  • Temeszów
  • Ulucz
  • Witryłów
  • Wydrna

Gmina Haczów

  • Buków
  • Haczów
  • Jabłonica Polska
  • Jasionów
  • Malinówka
  • Trześniów
  • Wzdów

Gmina Jasienica Rosielna

  • Jasienica Rosielna
  • Blizne
  • Orzechówka
  • Wola Jasienicka
  •  

Gmina Nozdrzec

  • Nozdrzec
  • Hłudno
  • Huta Poręby
  • Izdebki
  • Siedliska
  • Wara
  • Wesoła
  • Wołodź

Gmina Dynów

  • Dynów
  • Bachórz
  • Dąbrówka Starzeńska
  • Dylągówka
  • Harta
  • Laskówka
  • Łubno
  • Pawłokoma
  • Ulanica
  • Wyręby
  •  

Powiat

  • Warto zobaczyć
  • Inne zdjęcia
  • Regionalne