KOLEJNE SPOTKANIE Z HISTORIĄ REGIONALNĄ W IZBIE REGIONALNEJ W KRZYWEM

   13 maja w Szkole Podstawowej w Krzywem odbyło się kolejne spotkanie z historią regionu brzozowskiego. Inicjatorem – jak zwykle, była Bogusława Krzywonos, społeczny animator kultury w tej wsi. W programie spotkania znalazły się:

- spektakl słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych gminy Dydnia, zatytułowany „ Królestwo Galicji i Lodomerii – tygiel wielonarodowościowy”

- „Słowo o czasach zaboru austriackiego”, w którym zabrali głos zaproszeni historycy: mgr Andrzej Szymanek – dyrektor II LO w Rzeszowie, dr Hubert Ossadnik – kustosz Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, mgr Andrzej Budzicki – mincerz w Wolnym Mieście Sanok oraz dr Krzysztof Hajduk – nauczyciel historii ze szkoły w Tyczynie.

   Wśród gości zaproszonych znaleźli się: Henryk Kozik – przewodniczący Rady Powiatu Brzozowskiego, Piotr Szul – przewodniczący Rady Gminy w Dydni, Jerzy F. Adamski – wójt gminy Dydnia, dyrektorzy szkół w gminie oraz mieszkańcy wsi i gminy. Nie zabrakło też mediów Renata Machnik nagrywała spotkanie dla Radia Rzeszów a Halina Kościńska – sporządzała relację dla Brzozowskiej Gazety Powiatowej. Zabrakło tylko nauczycieli historii.

   Na opracowanie i przygotowanie spektaklu słowno–muzycznego miałam dwa tygodnie – mówi Bogusława Krzywonos. Moje gratulacje, bowiem zebrać uczniów z kilku szkół i stworzyć z tego pewną całość, w tak krótkim czasie to „rekord świata” w warunkach wiejsko-gminnych. Ale udało się. Sympatyczne występy dzieciaczków z klas 1-3 miejscowej szkoły, uczniów Gimnazjum w Dydni i śpiewających „Krzemienianek” ze Szkoły Podstawowej w Krzemiennej - oczarowały gości i widzów. Można? Jednak można jak się chce. A pani Krzywonos – jak widać – jeszcze się chce, oby jak najdłużej. Można też stworzyć scenariusz, dość trudny w przyjętym tytule i konwencji „ Królestwo Galicji, itd.” Można. Rewelacyjnym pomysłem okazało się prowadzenie imprezy przez dwoje uczniów z klasy III i IV. Tak, tak, właśnie z tych klas. Wywiązali się wyśmienicie. Program artystyczny, będący mieszanką treści z kultury polskiej, żydowskiej, ukraińskiej i łemkowskiej dostosowano do tematyki spotkania dość zręcznie. Przypomniano nam min. „Bubliczki”, „Balladę o świętym Mikołaju”, humor żydowski, a Mieczysław Nykiel – ludowy poeta z Krzywego zaprezentował swój wiersz o historii tej miejscowości. 

   Andrzej Szymenek z rzeszowskiego II LO przybliżył zebranym dzieje Polski w okresie porozbiorowym do czasów Piłsudskiego. Zwrócił uwagę na celowość ataku Napoleona na Moskwę „uderzając na Petersburg – atakowano by głowę, Kijów – nogi a Napoleon postanowił atakować serce czyli – Moskwę – mówił prelegent, nawiązał w dalszej części wystąpienia do koncepcji Polski wg. Dmowskiego, do działań Wilhelma II w Niemczech w stosunku do państw europejskich, założeń wojennych Anglii i „oczekiwań” na wojnę. Przypomniał o roli i znaczenia Piłsudskiego w budowie własnej, polskiej armii. Zwrócił uwagę, że w zasadzie do wojny były przygotowane tylko Niemcy, przypomniał znaczenie bitwy na Marną, działania wojny pozycyjnej, zainteresowania Ukrainą przez Niemców, która była zapleczem żywnościowym, o czym mówił: tereny Ukrainy dawały potężne ilości żywności, produkowano wówczas w ciągu roku 16 mln. ton zboża, nie wspominając o ówczesnym bogactwie zasobów surowcowych. Przypomniał też o antypatiach i sympatiach angielsko-francuskich, przyczynach wybuchu I wojny światowej, walk frontowych choćby w kontekście stwierdzenia: Kto miał Kijów ten miał klucze do Moskwy, a w a Rosji mówiono, że Rosja bez Ukrainy to głodna Rosja. Nawiązał do ofensywy gorlickiej, przypomniał piłsudczykowską koncepcję państw wyzwolonych, oddzielających Polskę od Rosji, nawiązał do powstałych rządów na Ukrainie, koncepcji granic polsko-ukraińskich ze Lwowem na terenie Polski, wojny polsko-ukraińskiej 1918 r., walki o Lwów, która miała cywilizowany charakter, bowiem strony walczące się „dogadały”, ze nie będą nigdy niszczyć infrastruktury miasta, czyli gazowni, elektryki, wodociągów, mówiono tak – kto wygra ten obejmie władanie, ale ludzie muszą tam żyć – jak mówił prelegent.

   Huber Ossadnik z sanockiego MBL – przybliżył otworzone dla zwiedzających w minionym roku „miasteczko galicyjskie” w skansenie. Przypomniał „galicyjskość” w Polsce południowo wschodniej, jako galicyjskie zagrody, galicyjskie jarmarki, czy galicyjski rynek. Wspomniał o liberalizacji prawa w zaborze austriackim. Nawiązując do galicyjskiego rynku w MBL stwierdził, że składa się z 29 obiektów, na powierzchni około 2 ha, gdzie pokazano fenomen galicyjskich miasteczek, należących także do prywatnych właścicieli, omówił funkcję tzw., rynku lokalnego, gdzie kwitł handel i wystawiano na sprzedaż towary wymienialne... . Omówił drogę do powstania tego typu zabudowy rynkowej w skansenie, zwracając uwagę na koloryt narodowościowy ludności zamieszkującej w rynkach małych miasteczek.

   Andrzej Budzicki, określający siebie jako mincerz Królewskiego Miasta Sanoka przypomniał rolę i znaczenie pieniądza w czasach zaborów i wprowadzenie w Galicji koron jako środka płatniczego. Przyznał, że wybija monety okolicznościowe, kolekcjonerskie dla naszego regionu, z okazji choćby uroczystości regionalnych.

   Krzysztof Hajduk – zapoznał zebranych z historią wsi Krzywe, mówił min.: wieś Krzywe – wieś w powiecie brzozowskim, parafii rzymskokatolickiej w Dydni, grekokatolickiej w Końskim, Urząd Pocztowy w Mrzygłodzie, okolica górzysta, 350 m. n.p.m., opasujące wzniesienia to Czarna Góra i Grabówka, wieś należała min. do Podhoreckich, Zatorskich, a następnie sprzedana żydowskiemu właścicielowi o nazwisku Israel. Średnia wielkość gospodarstwa wówczas to 2 morgi… – mówił prelegent.

   Podsumowując spotkanie i dziękując za przybycie - B. Krzywonos stwierdziła min., że bez znajomości przeszłości – nie ma przyszłości.

    Zwiedzanie Izby Regionalnej a następnie smakowity poczęstunek przygotowany przez panie z miejscowego KGW zakończyły spotkanie. Do następnego razu…

   W oddzielnych materiałach zapoznamy czytelników portalu z Izbą Regionalną w Krzywem, twórczością ludowego poety pana Mieczysława Nykla i sympatycznym zespołem śpiewającym piosenkę turystyczną „Krzemienianki” ze Szkoły Podstawowej w Krzemiennej. Zapraszamy do zaglądania na nasz portal.