Jasionów. Odnawiają zabytki na miejscowej nekopolii

    Zabytki są częścią naszej historii i ważną kategorią dziedzictwa. Pogłębiają poczucie przynależności do danego środowiska oraz związanej z nim tradycji i kultury. Niestety, czas często działa na ich niekorzyść. Z biegiem lat niszczeją i tracą swoje piękno. To od nas zależy, czy będziemy je ratować, dając w ten sposób szansę kolejnym pokoleniom na utrwalanie pamięci o tym, co przeminęło.  By potencjał zabytków został w pełni wykorzystany i aby jak  dłużej miały one wpływ na kształtowanie lokalnej tożsamości,  muszą być zachowane we właściwym stanie i w dobrej kondycji technicznej.

    Cel ten od lat przyświeca Stowarzyszeniu Razem dla Jasionowa, które od początku swej działalności zakłada promowanie dobrych wzorców opieki nad zabytkami. Angażuje się też, a nawet inicjuje przedsięwzięcia dotyczące renowacji dawnych obiektów miejscowej architektury i sztuki.

Przykładem takiego działania było czynne włączenie się członków Stowarzyszenia w renowację dziewiętnastowiecznego nagrobka, w którym pochowany jest pochodzący z Odrzykonia ksiądz Jan Bardzik, będący proboszczem parafii Jasionów w latach 1887-1913. Ksiądz Jan na trwałe wpisał się w historię regionu i znany jest wszystkim, którzy choć w małym stopniu interesują się lokalną historią. Odnowy nagrobka podjął się dr Mariusz Wrona krakowski konserwator i wykładowca na Akademii Sztuk Pięknych Wydziału Konserwacji  i Restauracji Rzeźby Kamiennej, Stiuku i Ceramiki. W jego ocenie stan grobowca był zły, na całej powierzchni pomnika występowały liczne ubytki, obluzowane były łączenia kamieniarskie, a całość odchylała się od pionu, w wyniku destabilizacji ławy fundamentowej. Powierzchnia kamienia była zabrudzona i w niektórych miejscach występowały nieestetyczne uzupełnienia masą betonową. Jednym słowem, grobowiec wymagał natychmiastowych prac konserwatorskich, tym bardziej, że w ocenie naukowca stanowił cenny i wartościowy zabytek na terenie parafialnego cmentarza, posiadający wysoki poziom artystyczny, walory historyczne, kompozycyjne oraz technologiczne.

Po zdemontowaniu wszystkich elementów składowych nagrobka, przewieziono je do pracowni konserwatorskiej, gdzie zostały objęte profesjonalnymi zabiegami renowacyjnymi. Przy demontażu zabytku aktywnie pomagali członkowie Stowarzyszenia „Razem dla Jasionowa”.  Oni także, pod nadzorem konserwatorskim, wykonali nową ławę fundamentową pod nagrobek. Fundusze na renowację pochodziły z darowizn oraz ze środków pozyskanych od ludzi dobrej woli na rzecz stowarzyszenia. Dodatkowym zasileniem dla sfinansowania renowacji było 4 tysiące złotych, będących Nagrodą Wójta Gminy Haczów przyznaną organizacji za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechnia kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego.  Inicjatywa była długofalowa, ale w końcu, po wielu miesiącach konserwacji, pięknie odnowiony grobowiec powrócił na swoje miejsce.

Ten pierwszy odrestaurowany  nagrobek na jasionowskim cmentarzu  stał się impulsem do tego, by w przyszłości podejmować kolejne tego typu działania, tym bardziej, że na miejscowej nekropolii jest jeszcze wiele zabytków, które należy poddać pracy konserwatorskiej, jak choćby neogotycka kaplica Dzieduszyckich.

Zabytki dla mieszkańców Jasionowa są ważne, a ich odnowa stanowi nie lada wyzwanie. Potwierdza to fakt, że renowacja nagrobka nie była pierwszą inicjatywą ratującą relikty przeszłości zachowane na terenie wsi. Wcześniej odnawiane były np. zabytkowe stacje Drogi Krzyżowej z cennymi  dziewiętnastowiecznymi  grafikami. Dla Stowarzyszenia Razem dla Jasionowa dbałość o spuściznę minionych pokoleń nie jest tylko statutowym zapisem. Członkowie szerzą tę ideę namacalnie przez czynne angażowanie się w prace konserwatorskie i przez ugruntowywanie wśród  miejscowej ludności wiedzy o minionych czasach oraz dokonaniach przodków. Czyniąc to z pełną świadomością, pozostawiają dla przyszłych pokoleń coś, co ma szansę znowu przetrwać kolejne stulecia i nie ulec zapomnieniu.

                                                                                                                Jadwiga Rajtar Żaczek

Od Redakcji  O innych formach  już poza konserwatorskich aktywizacji środowiska napiszemy w oddzielnym materiale.