"W czasie deszczu dzieci się nudzą" czyli o modelarstwie Radka Żaczka i pasji budowania samolotów Krzysztofa Cwynara - w saloniku W KRZYWEM ZWIERCIADLE...

          25 maja w Krzywem w domu Bogusławy Krzywonos zebrani oczarowani zostali scenografią.  Liczne modele samolotów zarówno kartonowe jak i plastikowe, zdjęcia, medale, odznaki, dyplomy, dzienniki lotów i dokumenty związane z bohaterami  spotkania.  Na tle okna afisz – samolot i napis:  „Te srebrne ptaki lecą w podniebne szlaki”. Z zaproszenia wynikało, że spotkanie poświęcone będzie lotnictwu i lotnikom pochodzącym z powiatu brzozowskiego. Ale nie tylko. Poświęcone będzie zainteresowaniom i pasji zarówno  dzieci, jak mi dorosłych. „W czasie deszczu dzieci się nudzą…” i przychodzą im wówczas do głowy różne pomysły.  Niektóre z nich są początkiem poważnych zainteresowań.

          Bohaterem pierwszej części spotkania był Radosław Żaczek uczeń klasy VI Szkoły Podstawowej w Niebocku, gmina Dydnia. Na początku wysłuchaliśmy piosenki „W czasie deszczu dzieci się nudzą” wykonaniu zespołu wokalnego „Mansarda”. Na gitarze akompaniowała  kierownik zespołu Jadwiga Rajtar Żaczek i wiersza „Samolot” w wykonaniu Krzysia Kocyły

Leci po niebie srebrny samolot

Z ziemi nie widać jaki to kolos,

Lecz gdy przyleci już na lotnisko

To można podejść zupełnie blisko

I pooglądać ze wszystkich stron

Statecznik poziom, statecznik pion,

Kadłub,  skrzydła. O! Jakie koła!!

Jak ten samolot wzniesie się wzwyż

Przecież jest wielki i ciężki taki,

A leci lekko, jak lecą ptaki!

            Bogusława Krzywonos powitała gości: pilota licencjonowanego i konstruktora samolotów Krzysztofa Cwynara z Bliznego,  Kazimierza Barańskiego, Halinę Kościńską, Jana Wolaka , Magdalenę Wolak z Brzozowa, Danutę Śliwińską i i Karola Pielkę rzeźbiarza z Dubiecka, Henryka Ciporę  rzeźbiarza i malarza z Krzywego,  Dorotę Sałak artystkę ludową i jej wnuka Kamila z Humnisk, Jadwigę Rajtar Żaczek, Tomasza Żaczka i  ich syna Radosława, zespół „Mansarda”, Marię Czubską, Bożenę, Marcina i Zuzannę Howorków,  Marię Nykiel, Annę Kocyło, występujące dzieci i współprowadzącą spotkanie Magdalenę Drożdż z Dydni.          

         Poprosiła o zabranie głosu Radosława Żaczka. Kilkakrotnie spotkałam tego ucznia podczas różnych spotkań w Izbie Regionalnej w Krzywem. Był konferansjerem, deklamatorem, a teraz okazał się pasjonatem historii i uzdolnionym modelarzem. W interesujący i ekspresyjny sposób opowiadał o swoich zainteresowaniach – modelarstwie i samolotach. Przedstawiał plastikowe modele samolotów z I i II wojny światowej i okresu międzywojennego: polskie, niemieckie, rosyjskie, brytyjskie i amerykańskie  z ogromnym znawstwem. Mówił o narzędziach przydatnych w ich sklejaniu, cierpliwości, dokładności, systematyczności i  rozwijaniu swej wiedzy przez czytanie fachowej literatury  oraz o wsparciu jakie ma ze strony taty – również zapalonego modelarza.

            O swoich modelach kartonowych mówił także Marcin Howorko z Krzywego, prezentując  samoloty sklejane we wcześniejszych latach z „Młodego Modelarza”. Zainteresowania modelarskie w jego przypadku to odskocznia od pracy zawodowej.

            Zespół „Mansarda” zaśpiewał kolejną piosenkę „Miniaturę lotniczą ” i rozpoczęła się druga część spotkania.   Bogusława Krzywonos oddała głos Halinie Kościńskiej, która przedstawiła sylwetkę dr. nauk humanistycznych – specjalność historia Ireneusza Materniaka z Brzozowa mieszkającego w Poznaniu. Ukończył WSP w Krakowie oraz Akademię Obrony Narodowej w Warszawie. Jest licencjonowanym pilotem szybowcowym, instruktorem I klasy i pilotem doświadczalnym II klasy,  licencjonowanym pilotem samolotowym - zawodowym II klasy  i pilotem samolotu turystycznego I klasy. Jest także instruktorem modelarstwa lotniczego 3 klasy od 1984 roku. Przez wiele lat prowadził zajęcia w modelarni przy Spółdzielni Mieszkaniowej w Brzozowie. Pasjonuje się m.in. historią lotnictwa i II wojny światowej oraz fortyfikacjami I wojny światowej. Jest autorem licznych publikacji, w tym o tematyce lotniczej.

        Drugą postacią przez nią przedstawioną był hr. Adam Ostoja Ostaszewski ze Wzdowa w powiecie brzozowskim, pionier myśli lotniczej na Podkarpaciu, o którym Jan Masłyk pisał w publikacji wydanej przez Muzeum Regionalne w Brzozowie i Aeroklub Podkarpacki  Krośnie „Historia lotnictwa na Podkarpaciu” (1981),  S. Januszewski w książce „Leonardo ze Wzdowa” (1984), Jan Masłyk w monografii „Brzozów” (1990) i dr Andrzej Olejko w publikacji „Lotnicze tradycje Bieszczadów”.

         Adam Ostoja Ostaszewski znał ponad dwadzieścia języków, ukończył UJ w Krakowie, był dr prawa i filozofii, pisał sztuki, wiersze, malował, rzeźbił,  według jego projektu architektonicznego przebudowany został pałac we Wzdowie, interesował się teorią i historią muzyki,  uprawiał kolarstwo, automobilizm, jazdę konną, szermierkę, baloniarstwo. Studiował w Berlinie i Paryżu. Dysponował ogromną wiedzą  z zakresu nauk ścisłych. Pasją jego było lotnictwo. M.in. zbudował duży model sterowca, silnik wybuchowy, dwa modele płatowca Stibor 1 i Stibor 2. Stibor 3 jego konstrukcji był pionowzlotem odrzutowym. Był twórcą wzorowanego na samolocie braci  Wright dwupłatowca - samolotu, który zbudowany i oblatany we Francji w 1909 roku winien zająć miejsce pierwszej polskiej udanej konstrukcji lotniczej – jak pisze dr A. Olejko w „Lotniczych tradycjach Bieszczadów.”

        Przerywnikiem była piosenka „Mansardy” – „Ja mam ciocię samolocie” i Bogusława Krzywonos zaprosiła Krzysztofa Cwynara z Bliznego. Pan Krzysztof jest ogromnie  charyzmatycznym człowiekiem. Opowiadanie jego to pełny profesjonalizm. Z lotnictwem związany jest od 10 roku życia, kiedy samodzielnie zaczął sklejać modele samolotów, a dzisiaj ma już gotową replikę francuskiego myśliwca - samolotu z czasów I wojny światowej. Ukończył szkołę średnią w Mielcu kształcącą przyszłych mechaników i specjalistów od budowy płatowców. Latał na motolotni, uzyskał licencję pilota, zbudował w roku 2000 swój ultralekki samolot, kupił  pole w Starej Wsi i urządził na niej lądowisko wyposażone w hangar, mieszczący do 10 samolotów sportowych.  Jego pasją jest lotnictwo, podobnie jak dalszych krewnych pilotów Michała i Stanisława Cwynarów z Orzechówki. Niestety już nieżyjących.

        Krzysztof Cwynar nie zamierza poprzestać na budowie dwóch samolotów. Ma już plany na rekonstrukcję samolotu z czasów II wojny światowej i inne. Opowiadał bardzo interesująco, a co najważniejsze spotkaliśmy się z pilotem „ na żywo”.

        Kolejny przerywnik muzyczny” Czemu lecę wciąż” i Bogusława Krzywonos prezentuje sylwetkę Łucji Wlazło Bajewskiej Krzywonos (swojej bratowej), rekordzistki Polski i świata w przelotach docelowych na szybowcach. Szkoliła się w ośrodku szkolenia szybowcowego nad jeziorem Szelment, stworzonym przez koło szybowcowe w Suwałkach. 28 lipca 1951 ustanowiła szybowcowy rekord krajowy w przelocie docelowym, który wynosił 123 km. 18 lipca 1958 r. ustanowiła 2 rekordy świata w przelocie docelowym i otwartym na szybowcu dwumiejscowym. Rekord wynosił 489,8 km. 10 lipca 1958 r. ustanowiła rekord świata w przelocie po trasie trójkąta 300 km z prędkością 50km/h. 26 czerwca 1960 r. ustanowiła rekord świata w przelocie docelowo-powrotnym na 387 km, a sześć lat później 18 maja 1966 r. zwyciężyła w ogólnopolskich zawodach szybowcowych kobiet – jak pisze Anna Gołaszewska w Regiopedia (podlaskie) i  syn  Łucji Tadeusz Bajewski. W 2002 roku otrzymała Medal Dominika – Dominika Orczykowskiego, kapucyna, kapelana, lotnika, twórcy idei uhonorowania wspaniałych, latających kobiet – Czarodziejek – jak je sam nazywał medalem swego imienia tj. Medalem Dominika.

         Trzecią część spotkania  otworzyła Kasia Kondracka grając na flecie „The Entertainer Scool Jopl (1868 – 1911). A potem była prześmieszna recytacja  „W aeroplanie” Juliana Tuwima w  wykonaniu Magdy Drozd, Kasi Kondrackiej i Krzysia Kocyły. „Miała babcia kurkę, kurkę złotopiórkę, wesołą kokoszkę, zwariowaną troszkę…”. Jako rekwizyt w koszyku wysłanym siankiem, na jajkach siedziała żywa kurka czubatka.

         Były podziękowania pisemne dla: Radosława Żaczka, Marcina Howorko, Krzysztofa Cwynara, dla „Mansardy” oraz ustne dla Haliny Kościńskiej, kamerzysty Tomasza Żaczka, Jana Wolaka portal „Brzozowiana”, Jadwigi Rajtar Żaczek za wykonanie zaproszeń, hasła i podziękowań oraz dla pań przygotowujących poczęstunek tj. dla Bożeny Howorko, Marii Nykiel i Anny Kocyło. Krzysztof Cwynar otrzymał ponadto płytę DVD „Ziemia dydyńska”, występujące dzieci płyty DVD „Niezapomniana wizyta Ojca Świętego w Wadowicach” 16.VI.1999, a  dziewczynki z „Mansardy” foldery „Błękitny San”.

 Na zakończenie „Mansarda” zaśpiewała żartobliwą  piosenkę „Samoloty” zespołu „Tarzan Boy”, a Kamil Sałak zamknął spotkanie wierszem: „ Jest pewien problem z samolotami, bardzo doniosły przyznacie sami, gdy lecą w niebo lub gdy lądują, to szyby w oknach aż podskakują . Trzeba rękoma zatykać uszy, hałas tak wielki może ogłuszyć. Dobrze by było, by srebrne ptaki, latały cicho w podniebne szlaki”.

              Bogusława Krzywonos zaprosiła wszystkich do wspólnego zdjęcia w ogrodzie, na poczęstunek i długie jeszcze rozmowy, bo pogoda była wspaniała, tak jak i zebrane towarzystwo. Na potkaniu były same dobre, mądre rzeczy. Warto żyć dla takich chwil.

 Halina Kościńska