Antoni Lasek szopkarz z Humnisk

Urodził się 31 maja 1887 roku w Humniskach, pow. Brzozów. Ojciec jego Tomasz posiadał niezbyt dochodowe, ale własne gospodarstwo rolne.

         Rzeźbieniem interesował się od najmłodszych lat, tym bardziej, że jego dwaj bracia Józef i Franciszek pasji tworzenia figurek w drewnie poświęcili się całkowicie. Pierwszy z nich zajmował się sztuką sakralną. Jego prace zdobią kościoły w Humniskach, Grabownicy Starzeńskiej, Jabłonce, Pakoszówce.

           Rzeźbą zajmował się też jego stryj Michał. Można więc stwierdzić, że prace rzeźbiarskie braci i stryja miały wpływ na jego twórczość, ale w żadnym wypadku nie zaważyły na jej jakości.

           W roku 1919 ożenił się z Anną Sobotą z Przysietnicy. Podczas I wojny światowej walczył w wojsku austriackim na froncie austriacko-rosyjskim. Dostał się do niewoli, uciekł z niej i po trzyletniej wojennej tułaczce osiadł na stałe w rodzinnych Humniskach.

           Zdając sobie sprawę, że pracując tylko na gospodarstwie rolnym nie utrzyma rodziny, imał się różnych zajęć Wykonywał uprząż dla koni, robił buty, a nawet parał się stolarką. Wolne chwile poświęcał na rzeźbienie w drewnie.

             W 1938 roku zmarła jego żona i musiał zająć się wychowaniem dzieci. Czekał aż dzieci podrosną, a później założą własne rodziny. Marzeniem jego było całkowite poświęcenie się pracy twórczej. Udało mu się to dopiero w 1958 roku, a w cztery lata później był już członkiem rzeczywistym Stowarzyszenia Twórców Ludowych.

           Rzeźby jego odznaczają się wyraźną indywidualnością i budzą żywe zainteresowanie oglądających. Każda jest inna chociaż utrzymane są w konwencji ludowej. Antoni Lasek obdarzony był bogatą wyobraźnią plastyczną. W jego twórczości nie ma nic sztucznego. Jest to sztuka prosta, bez efekciarstwa, ściśle związana z tradycją ludową. Szczególnie upodobał sobie szopki, które u niego zadziwiają kształtem figurek, to jest z wiejska ukazanych prostych ludzi. W postaciach szopkowych dominuje w ich ubiorach kolor brązowy i czarny. Miał artysta w tym swój cel. Chodziło mu o podkreślenie odświętności ubioru ludzi. Ponadto wyróżnia jego figurki tzw. sztukowanie postaci z kawałków drewna, co powoduje podkreślenie ich cech (ruchome ręce, odkręcane główki). Szopek wykonał kilkanaście, a każda posiada określoną liczbę ludzi i zwierząt.

           Najczęściej rzeźbił w drewnie lipowym, rzadziej w jaworowym. Często uzupełniał swoje kompozycje detalami z blachy, papieru czy drutu. Nie stosował wcześniejszego modelowania w glinie. Całkiem inna jest jego grupa rzeźbiarska „Ucieczka do Egiptu” czy dojrzały artystycznie, a wyrażający przejmujący ból i cierpienie ukrzyżowanego Jezusa „Krzyż”. Przedstawił w nim prawdę o ludzkiej godności, której śmierć i nieszczęście są surowym sprawdzianem.

Od roku 1976 już nie rzeźbił. Jego wiek oraz wada wzroku nie pozwalały mu na tworzenie. Niezdolny był także już niestety do większego wysiłku. Zmarł 07 września 1978 roku i pochowany został na cmentarzu w Humniskach. Jego dorobek artystyczny prezentowany był na wystawach w Kielcach, Białymstoku, Lublinie, Krośnie, Rzeszowie i Brzozowie, a nawet w jednej z audycji telewizyjnych w roku 1974. Prace artysty można podziwiać w: Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie i w Muzeum Regionalnym w Brzozowie. Muzeum brzozowskie posiada jedną z najpiękniejszych szopek Antoniego Laska, którą każdego roku można oglądać w okresie świąt Bożego Narodzenia. Rzeźby Antoniego Laska są dowodem jego wielkiego talentu i budzą w nas szlachetne oraz najbardziej osobiste odczucia.

                                                                                            Halina Kościńska