Jak powstał alfabet?!

Stały układ znaków pisarskich w alfabecie, którego uczymy się już przedszkolu a następnie w pierwszym roku nauki szkolnej wydaje się tak ściśle związany z naszym systemem pisma, że trudno uwierzyć, że minęły wieki całe od jego uformowania. Stało się to zanim Grecy ustalili porządek liter utrzymujący się z niewielkimi wa­riantami aż po dzień dzisiejszy. Wi­docznie ani nauka szkolna, ani potrzeby życia nie narzucały takie­go zabiegu. Dokonano tego dopiero w końcu IV bądź na począt­ku III w. p.n.e. w Aleksandrii. Cho­ciaż nie wiemy dokładnie ani kto, ani kiedy ułożył litery w akcepto­wanym następnie określonym po­rządku, domyślać się można co wpłynęło na przyjęcie tego po­mysłu. Nasunąć się on musiał w cza­sie żmudnych prac nad uporządko­waniem ogromnej liczby zwojów w Bibliotece Aleksandryjskiej i przy sporządzaniu jej katalogów. Rów­nież potrzeby administracji dykto­wały podobne rozwiązanie. Grecy w Egipcie znaleźli się bowiem w sy­tuacji nowej, zdecydowanie odmien­nej od tej, która istniała w niewiel­kich państwach miastach Hellady. Rozwinięty aparat biurokratyczny, kierujący w znacznym stopniu gos­podarką, rozbudowany system fis­kalny wymagały od helleńskich urzędników nowego sposobu działa­nia i nowego stylu pracy. Prowadze­nie bardzo szczegółowej dokumen­tacji administracyjnej ułatwiało przyjęcie uczonego wynalazku. Wy­obraźmy sobie bowiem kłopoty pisarzy, którym polecono odnalezie­nie pewnych nazwisk w długich listach, obejmujących tysiące płatni­ków, a ułożonych w dowolny sposób.

Potrzebę ułożenia liter w alfa­becie odczuwali też z pewnością uczeni powołujący do życia właśnie w tej epoce nową dziedzinę wiedzy a mianowicie filologię. Zajmując się wszechstronnym objaśnieniem tek­stów literackich, badali w pierw­szym rzędzie ich słownictwo, ze­stawiali znaczenie różnych termi­nów, układali listy nazw geograficz­nych, imion własnych pojawiają­cych się w dziełach dawnych poetów, na czele z czytywanym powszechnie, a trudnym do zrozumienia z racji archaizmu języka - Homerem. Lek­sykony musiały mieć stały porządek pozwalający na szybkie uzyskanie potrzebnej informacji, inaczej nie byłyby w stanie spełniać swoich funkcji. Nie od razu przyzwyczajono się do konsekwentnego posługiwania się porządkiem alfabetycznym, któ­ry przyjmował się powoli i z opo­rami. Najpierw brano pod uwagę tylko pierwszą literę, a z czasem dwie następne. Pełne zwycięstwo układu alfabetycznego nastąpiło już w czasach średniowiecznych, poczy­nając od XII w. W świecie dzisiej­szym jego panowanie jest powszech­ne, choć chińskich hieroglifów, nie da się ułożyć w ten sposób, a co dopiero zrozumieć coś takiego:

波兰位于欧洲中部，西与德国为邻，南与捷克、斯洛伐克接壤，东邻俄罗斯、立陶宛、白俄罗斯、乌克兰，北濒波罗的海。

co oznacza że „Polska położona jest w Europie Środkowej, na zachodzie sąsiaduje z Niemcami, na południu - z Czechami i Słowacją, na wschodzie z Rosją, Litwą, Białorusią, Ukrainą, a od północy przylega do Morza Bałtyckiego.

JWW

Podpisy pod zdjęciami

1. Fragment długiego zwoju papirusowego zawierającego tekst podręcznika dla dzieci przystępujących do nauki czytania i pisania. Na naszym zdjęciu widać kolumny sylab. Układ tego podręcznika wskazuje na przyjęcie porządku alfabetycznego. Papirus pochodzi z ostatniego ćwierćwiecza III w.p.n.e., napisany został z pew­nością przez zawodowego kopistę.

2.alfabet hebrajski - stosowany do zapisu języka hebrajskiego, jidysz i ladino, wywodzący się z alfabetu aramejskiego, a pośrednio z egipskich hieroglifów. Składa się z 22 znaków, a w przeciwieństwie do alfabetu łacińskiego nie rozróżnia się w nim liter małych i wielkich. Kierunek pisma: od prawej do lewej.